کتابخانه رقیه و تلاش برای فرزندپروری اسلامی در کانادا

به گزارش ایکنا، در کشورهای غربی که مسلمانان در اقلیت هستند یکی از مشکلات و چالش‌های والدین مسلمان یافتن محتوای آموزشی و داستانی مناسب برای کودکان خود است.

به دلیل بازار کوچک و فقدان ناشران تخصصی، کتاب‌های کودک که مناسب مسلمانان باشد در کشورهای غربی یا وجود ندارد و یا از مسائلی مانند نبود خلاقیت و تنوع در عناوین ارائه و مهمتر از همه نداشتن جذابیت رنج می‌برد.

با این همه برخی از فعالان مسلمان تلاش کرده‌اند که محتوای سرگرمی و آموزشی به خصوص در مورد مسائل دینی را از روش‌های مختلف خلق و در پلتفرم‌های مختلف عرضه کنند.

کتاب‌های داستانی و آموزشی کودکان هم از این قاعده مستثنی نیست و برخی تلاش کرده‌اند که با توجه به امکاناتی که پلتفرم‌های اینترنتی و آنلاین در اختیار مخاطبان می‌گذارند، محتوای مناسب را از این طریق منتشر کنند.

قفسه کتاب رقیه‌ (Ruqaya’s Bookshelf) زاییده افکار اسماء حسین، نویسنده کتابی با عنوان «امانت» است که تلاش می‌کند خود را به عنوان یک کتابخانه بزرگ و قابل دسترس در اینترنت مطرح کند.

ایده‌ای که با سه کتاب شروع شد

اسماء حسین، نویسنده، مددکار اجتماعی و مادر یک دختر با روحیه است. او نویسنده کتاب «امانت: تأملاتی در مورد عشق، از دست دادن و شفا» است که در آن روند بهبودی خود پس از کشته شدن شوهرش، عمرو قاسم در حین تظاهرات مسالمت‌آمیز در اسکندریه مصر به اشتراک می‌گذارد.

اسماء همچنین نویسنده کتاب کودک است و از عناوین کتاب‌های او می‌توان به «سوپ بسم الله» و «شکم یاسمین» اشاره کرد. این نویسنده کودک، قفسه کتاب رقیه را به عنوان یک وب‌سایت در مورد فرزندپروری اسلامی راه‌اندازی و مهم‌ترین کاری‌ است که او انجام داده. اسماء دارای لیسانس زبان انگلیسی و جامعه‌شناسی و فوق لیسانس مددکاری اجتماعی است. او در تورنتو کانادا به دنیا آمد و بزرگ شد و سال‌هاست که به طور فعال در جامعه مسلمانان آنجا مشارکت داشته است. او در حال حاضر با خانواده‌اش در تورنتو زندگی می‌کند.

اسماء حسین در گفت‌وگو با Muslim Link با نگاهی به شغل خود به عنوان انتشاراتی می‌گوید: اولین عناوین ما در سال 2015 منتشر شد. ما فقط با سه کتاب شروع کردیم. داشتم ایده (داشتن کتابخانه مناسب کودکان) را آزمایش می‌کردم تا ببینم چطور می‌شوند. نمی‌دانستم بعد از اینها عنوان دیگری منتشر کنم یا نه. اما ایده‌های بیشتری برای کتاب داشتم و نویسندگان بیشتری برای چاپ به من مراجعه کردند و به این ترتیب، در طول سال‌ها آرام و آرام توسعه یافتیم و الحمدلله اکنون ۳۵ عنوان داریم.

اسماء در پاسخ به اینکه چطور شد که انگیزه و ایده کتابخانه رقیه به ذهنش رسید،‌ گفت: فقط یکی دو روز پس از کشته شدن شوهرم، یادداشتی در فیس‌بوک برای دوستان و خانواده‌ام نوشتم که دقیقاً چه اتفاقی برای او افتاده بود. من فقط آن را نوشتم زیرا می‌خواستم به افرادی که دوستشان داشتم بفهمم حالم خوب است. اما به سرعت متوجه شدم که یادداشت در فضای مجازی منتشر شده و افرادی که نمی‌شناختم ناگهان به من و شوهرم اهمیت دادند. کم کم پیام‌های حمایت و تشویق را از سراسر جهان دریافت  کردم. کمی سورئال بود و تا ماه‌ها نرسیدم به همه پیام‌ها پاسخ دهم.

وی تصریح می‌کند: برای من این لحظه تعیین‌کننده‌ای در آغاز کارم بود، زیرا چیز مهمی به من آموخت. به من یاد داد که اهمیت داستان من کمتر از هر کس دیگری نیست. این به من نشان داد که بخشی از یک جامعه بزرگتر هستم که واقعاً به آن اهمیت می‌دهد. این حمایت ـ اگرچه فقط «مجازی» بود ـ یکی از دلایلی بود که اعتماد به نفس کافی را برای به اشتراک گذاشتن نوشته‌هایم با دیگران داشته باشم.

اسماء می‌گوید: آگاهی از کامل بودن برنامه‌های خدا همان چیزی است که مرا در حرکت نگه می‌دارد. من قدرت باورنکردنی در ایمان خود یافته‌ام. ایمانی که انسانیت ما را در بر می‌گیرد و به ما می‌گوید که با وجود ضعف‌هایمان، خداوند بخشنده‌ترین، دوست‌داشتنی‌ترین و مهربان‌ترین است.

کودکان و رابطه با کتابخانه رقیه

اسماء در مورد کتابخانه رقیه اینطور توضیح داده است: مأموریت ما انتشار کتاب‌های ساده، سرگرم کننده و جذاب برای کودکان برای افزودن به کتابخانه‌های خانه و مدرسه جامعه مسلمان بوده است. همه کتاب‌های ما شخصیت‌ها و قهرمان‌های مسلمان را نشان می‌دهند، زیرا معتقدیم بازنمایی مهم است. تنوع در ادبیات کودکان به آموزش شخصیت خوب کمک می‌کند و دیدن شخصی که شبیه شما در کتاب داستان است هیجان‌انگیز است!

وی تصریح کرد: سال 2013 بود که متوجه شدم محتوای کتب داستانی کودک موجود برای دخترم چیزی نیست که دنبالش بودم. هر چه بیشتر جستجو کردم، بیشتر متوجه شدم که شکافی در بازار برای بچه‌های مسلمان وجود دارد. بیشتر داستان‌های «مسلمانان» در آن زمان، یا متون مذهبی آموزشی بودند، یا داستان‌هایی که مسلمانان در آن‌ها به‌طور کلیشه‌ای تصویرسازی ضعیفی داشتند. می‌خواستم داستان‌های سرگرم‌کننده، روشن و جذابی را ببینم که بچه‌های مسلمان از آن لذت ببرند.

اسماء کتاب‌های مناسب مسلمانان را اینگونه توضیح می‌دهد: «کتاب‌های با مضمون مسلمانان» به معنای کتاب‌هایی است که از دیدگاه مسلمانان با قهرمانان مسلمان نوشته شده و داستان‌های خانواده‌های مسلمان را آن‌گونه که هستند، بدون فیلتر یا ارجاع به مخاطبان دیگر بیان می‌کنند. در حالی که کتاب‌های ما برای هر مخاطبی قابل دسترسی است، اما با در نظر گرفتن کودکان مسلمان نوشته شده‌اند. این بدان معناست که ما مفاهیم اسلامی را تشریح نمی‌کنیم یا بیش از حد توضیح نمی‌دهیم، هر کلمه داخل پرانتز را ترجمه نمی‌کنیم، یا نگران عدم درک عناصر فرهنگی توسط خواننده نیستیم.

اسماء در نهایت به زنان دیگری که در شرایط سختی مانند او هستند، این توصیه را می‌کند: توصیه من به زنانی که سختی‌ها را پشت سر می‌گذارند این است: شما قوی‌تر از آنچه می‌دانید هستید. مطمئنم که گاهی احساس می‌کنی سنگینی مشکلات تو را خرد می‌کند، اما نمی‌توانند و نمی‌کنند. شما این قدرت را دارید که به خدا ایمان بیاورید و از او کمک بگیرید و شما قدرت حرکت به جلو را دارید، زیرا همانطور که خداوند در قرآن می‌فرماید: «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها ۚ: خداوند هیچ کس را، جز به اندازه تواناییش، تکلیف نمی‌کند»(آیه 286 سوره مبارکه بقره).

انتهای پیام