به گزارش خبرنگار ایکنا؛ غلامرضا اعوانی، فیلسوف و استاد دانشگاه شهید بهشتی در نشست تخصصی «هوش مصنوعی و خلاقیت‌های انسانی» درباره هوش مصنوعی یا عقل تکوینی از دیدگاه حکمت الهی گفت: ریشه واژه INTELLIGENCE در که در فارسی به هوش ترجمه شده از Intellectus به معنای تعقل گرفته شده است و دامنه‌ای عمیق‌تر و وسیع‌تر از هوش به ویژه هوش مصنوعی دارد. در این زمینه با مفاهیم گوناگونی همچون عقل بالقوه، عقل بالملکه، عقل بالفعل، عقل مستفاد، عقل فعال الهی، عقل نظری، عقل عملی، عالم عقل، عالم ملکوت، عالم غیب، عالم شهادت و … مواجه هستیم که از دیدگاه حکمت الهی با هم مرتبط هستند و ابعاد مختلف هستی را از جمله الهیات، وجود‌شناسی، معرفت‌شناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و آخرت‌شناسی شامل هوش مصنوعی را بررسی می‌کنند.
وی درباره رابطه هوش مصنوعی با عقل تکوینی افزود: عالم همه آگاهی است و آگاهی الهی در تمام ذرات وجود دارد، در واقع عالم همه هوش است، اما به دلیل تبیین مادی آن را هوش مصنوعی می‌نامند، بنابراین انسان دارای عقل است و هوش مصنوعی که ماشین است، این تمایز و برتری را ندارد و انسان از طریق همین عقل تمایز و برتری یافته است.
اعوانی ادامه داد: خداوند هدایت همه انسان‌ها را از طریق عقل و فطرت به‌سمت اصول و ارزش‌های الهی قرار داده است و چنین هدایتی دارای ویژگی‌هایی است که منحصر به انسان‌ها بوده و ذاتی و درونی است، اما در هوش مصنوعی که ساخته دست بشر است، این طور نیست و اگر داده‌هایی خلاف اصول و ارزش‌های الهی به آن داده شود، مخاطرات بسیاری را برای بشریت ایجاد خواهد کرد.
جواد حاتمی، استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از این نشست درباره ذهن انسان و دنیای هوشمند گفت: تخصص من علوم روانشناختی است و آنچه توجه من را جلب کرده است، تمام تعاریفی است که در حوزه روانشناسی وجود دارد و توانایی سازگاری با محیط در همه تعاریف مشترک است، بنابراین انسان باید با محیطش سازگار باشد. در دنیایی که ما زندگی می‌کنیم، هوشمند شده و ذهنی که قرار است در این دنیا زیست کند، این تغییرات در ساختار ذهنی‌اش می‌تواند تأثیربگذارد. از این رو ذهن محصور در مغز یا بدن نیست.
وی افزود: بسیاری از این برنامه‌ها هوشمند هستند و طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که بسیاری از وظایفی که پیش از این برعهده مغز انسان بوده است را انجام می‌دهند. به بیان دیگر فناوری‌های جدید امکان برون‌سپاری برخی از توانایی‌های شناختی را فراهم کرده است و این امر موجب شده تا ذهن، درگیر فرایند‌های پیچیده دیگری شود. این برون‌سپاری ابتدا در زمینه فرایند‌های شناختی ساده مانند حافظه، توجه یا جهت‌یابی بوده است، اما گسترش هوش مصنوعی امکان برون‌سپاری فرایند‌های شناختی سطح بالاتر را هم فراهم کرده است.
حاتمی ادامه داد: دو جهت‌گیری در این زمینه وجود دارد؛ برخی معتقدند برون‌سپاری باعث وابستگی شناختی در سطوح مختلف می‌شود، وقتی راننده‌ها از مسیریاب استفاده می‌کنند، در صورت ایجاد اختلال در این ابزار چه مشکلاتی به وجود خواهد آمد و یا ممکن است در سال‌های آینده شاهد تنبلی شناختی باشیم. جهت‌گیری دیگر این است که برون‌سپاری باعث می‌شود، بهره‌برداری مناسبتر از منابع انجام شود.
وی در ادامه گفت: دسته‌بندی، حل مسئله، تشخیص عواطف و حتی خلق‌کردن می‌تواند با کمک برنامه‌های هوشمند انجام شود و تجربه برون‌سپاری فرایند‌های شناختی سطح بالا، تجربه جدیدی برای ذهن یا مغز انسان است و به احتمال قوی افزایش این روند در سال‌های آینده تأثیر جدی‌تری بر ذهن و رفتار انسان خواهد گذاشت. دنیا به شدت در حال مجازی شدن است و در چند سال اخیر حضور کمی ما افزایش یافت و به تدریج کیفی‌تر شد و اکنون هویت مجازی رسمیت یافته است. اتفاق دیگر در حوزه فضای مجازی امکان داشتن هویت بدون بدن‌مندی است که با آواتار خود با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند.
حاتمی در ادامه به تجربه‌های دیگری از حوزه هوش مصنوی اشاره کرد و گفت: در این زمینه می‌توان به مواردی مانند دریافت حجم اطلاعات فراتر از توانایی مغز، تعامل و ارتباط با گروه‌های انسانی، تجربه همزمان دنیا‌های فکری ناهمگون، حضور در یک نظام اطلاعاتی غیرسلسله مراتبی، مخدوش شدن مرز واقعیت و مجاز و امکان داشتن هویت مجازی مستقل از هویت فیزیکی اشاره کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: نسل جدید درگیر ارتباطی شده است که به صورت موازی در حال گسترش است و این سوال را پیش می‌آورد که تغییری در ساختار این هویت مجازی رخ می‌دهد یا نه؟ وقتی ما محتوا را بررسی می‌کنیم و دغدغه این است که نسل جدید ساختار ذهنی‌شان دچار تغییر شده است و شاید بخشی از مشکل ما در ارتباط با نسل جدید این است که آن‌ها دنیا را به شکل دیگری می‌بینند و نباید ما با تأخیر با این دنیا ارتباط برقرار کنیم.
علی اکبر موسوی موحدی، رئیس این نشست در پایان گفت: باید شبکه‌های ملی و بین‌المللی ایجاد کنیم تا در تفکر دیگران مسلط شویم. همچنین اطلاعات مهم پزشکی را که با سلامت انسان در ارتباط است و سلامت سایر موجودات که به سلامت انسان برمی‌گردد، آن‌ها را شبکه‌سازی کنیم. همه این‌ها اینترنت می‌خواهد و اینترنت با سرعت بالا و سرور‌های بالا باید وجود داشته باشد. زیربنای هر توسعه فنی و تکنولوژی گسترش مرز‌های دانش است و اصل جریان گسترش مرز‌های دانش نگهداری و تربیت نیرو‌های انسانی است. باید رضایت عمومی آن‌ها را جلب کنیم و کمتر سر به سر دانشجویان و متفکران بگذاریم و اگر این نیر‌وها را کم داشته باشیم، کشورمان لطمه می‌خورد و امنیت ملی به خطر می‌افتد.
وی درباره نشست آتی گفت: در نشست آینده بحث درباره هوش مصنوعی و کوانتوم خواهد بود.
انتهای پیام
The post عقل؛ نقطه تمایز و برتری انسان بر هوش مصنوعی Originally appeared on iqna.ir